Τσαούσης - Το Έθνος (1994)

Κριτικές

- Επίλογος στα Χιόνια

Δημοσιεύτηκε στις Τετάρτη, 14 Ιουλίου 2010 02:52

Γράφτηκε από τον/την Administrator

«… Εδώ, όμως, ο συγγραφέας δεν αφηγείται ιστορικά γεγονότα, αλλά όλα εκείνα τα παιδικά και εφηβικά καμώματα, που προσδιορίζουν όμως τη ζωή των μεγάλων, μέσω μιας σάτιρας άλλοτε χαριτωμένης και συχνά καταλυτικής.

Ετσι, το διήγημα «Πανχατυπιακός Α.Ο.» σατιρίζει πικρά την αφαίμαξη της χώρας από τη μετανάστευση, στο «Αίνιγμα» απολαμβάνεις την οικογενειακή θεατρικότητα, στο «Φίλος και συμμαθητής» το γελοίο γεννιέται συγκλονιστικά από το τραγικό και αντίστροφα, στο «Στην άλλη όχθη»(από τα καλύτερα διηγήματα του βιβλίου) η πέτρα – πατάτα στη χόβολη εικονίζει εγκαυστικά την υλική μας πενία (και πώς πεινασμένος να επανορθώσεις τα ερείπια…), στο «Ο μητροκτόνος»(άλλο από τα καλά κομμάτια του βιβλίου) η εφιαλτική ακούσια εκτέλεση της μητέρας από το γιό και η ενσυνείδητα αποτυχημένη προσπάθεια για εκδίκηση ύστερα από χρόνια, αγγίζουν ως τα κατάβαθα την ψυχή του αναγνώστη, που έχει μιαν ακόμα ευκαιρία να βεβαιωθεί για την πίστη του Ελληνα στην ειρήνη – που του την αρνούνται κατά καιρούς….Αλλά στο διήγημα «Συνοπτικές διαδικασίες» είναι η εξαχρείωση από το μίσος που κυριαρχεί και ο άνθρωπος γίνεται άθυρμά του.

Ξεχωρίζει, επίσης, για τη σάτιρά του της ανοησίας που χαρακτηρίζει πολλούς «λειτουργούς» του δημοσίου, το διήγημα «Προφορική ενημέρωση της υπηρεσίας», καθώς και το «Θεωρήματα επαρχιακών ερώτων»με τη νοσταλγική αναπόληση της αυθορμησίας τρυφερών συναντήσεων.

Ως πρώτο κείμενο δημοσιεύεται το «Επίλογος» και τελευταίο το «Στα χιόνια», που συνθέτουν και τον τίτλο της συλλογής: Και τα δυο, προσπάθειες απόδρασης από την χύδην πραγματικότητα, που όμως δεν κατορθώνεται…

Ο Δημήτρης Πετσετίδης και με αυτό το βιβλίο του διηγημάτων (τα προηγούμενά του: «Δώδεκα στο δίφραγκο» και «Το παιχνίδι») αποδείχνει την ικανότητά του να αφηγείται βιοτικά πεπραγμένα αναπλάθοντάς τα με τέχνη μέσω της φαντασίας του και των θέσεών του απέναντι στη ζωή, χωρίς παθιασμένα φωνάγματα ή μεμψίμοιρους «στοχασμούς», αλλά με τον απλό λόγο που γεννιέται από την βεβαιότητα ότι «σκιάς όναρ ο άνθρωπος» μα και δυναμική ύπαρξη.»

Κώστας Τσαούσης

«ΕΘΝΟΣ», 23 Απριλίου 1994

Θεοδοσοπούλου - Εποχή (1994)

Κριτικές

- Επίλογος στα Χιόνια

Δημοσιεύτηκε στις Τετάρτη, 14 Ιουλίου 2010 02:50

Γράφτηκε από τον/την Administrator

«… Αθυρόστομη η γλώσσα δεν γίνεται χονδροειδής, αφού συνήθως προτάσσει το ελαφρυντικό της παιδικής αναισχυντίας, όπου η άσεμνη κουβέντα δεν είναι παρά η μια πλευρά του περιγελάσματος. Μάλιστα, στη δημοτική των πρώτων διηγημάτων, ενσωματώνονται τώρα και λόγια στοιχεία της γλώσσας, που κάνουν οξύτερες τις αποστροφές και δημιουργούν το αίσθημα του κωμικού, καθώς εναλλάσσουν το επίσημο με το απόκρυφο και το ιδιωτικό.

………………………………………………………………………………………………………………

«…Σε αντίθεση, η σοβαρότητα ή το πνεύμα καταγγελίας καθόλου δεν ταιριάζουν στο ύφος του Πετσετίδη. Όταν ο συγγραφέας αγανακτεί με τα άδικα της κοινωνίας ή αναφέρεται σε δεινά του τόπου που έζησε από πρώτο χέρι, νομίζουμε πως η αφήγηση παραφωνεί με τονουν μάλλον δραματικούς. Παράδειγμα, μία ιστορία εμπνευσμένη από τα γεγονότα του Πολυτεχνείου ( «Ο σηματοδότης»), που σώζεται μόνο χάρις στην ευρηματική κατακλείδα.»

Μάρη Θεοδοσοπούλου

«Η ΕΠΟΧΗ», Κυριακή 17 Απριλίου 1994

Αράγης - Μανδραγόρας (1996-1997)

Κριτικές

- Επίλογος στα Χιόνια

Δημοσιεύτηκε στις Τετάρτη, 14 Ιουλίου 2010 02:50

Γράφτηκε από τον/την Administrator

«Το διήγημα «Ο σηματοδότης» είναι διατυπωμένο σε πρώτο γραμματικό πρόσωπο και αποτελεί μια πιθανολογική άσκηση του αφηγητή πάνω σε μια παρατήρησή του.

…………………………………………………………………………………………………………….

Το κείμενο δίνεται από διάφορες χρονικές στιγμές με θεματικά μέρη και συνειρμούς, που υπηρετούν κι εδώ, όπως και στο προηγούμενο διήγημα, την οικονομία του λόγου. Ενός λόγου στρωτού και άνετου.

Η υπόθεση του Πολυτεχνείου δεν είναι από τα θέματα που προσφέρονται εύκολα για λογοτεχνική εκμετάλλευση. Απόδειξη οι αποτυχημένες προσπάθειες που έχουν γίνει μέχρι σήμερα. Προσωπικά δεν γνωρίζω άλλο πεζό κείμενο, εκτός από αυτό του Πετσετίδη, που να μην πρόδωσε αισθητικά το συγκεκριμένο θέμα.

Η επιτυχία του Πετσετίδη βρίσκεται κυρίως στο γεγονός ότι πιάστηκε από μια λεπτομέρεια η οποία, μέσα από την ανάπτυξη μιας σειράς εκδοχών, του επέτρεψε να υποδείξει τον εγκληματικό χαρακτήρα της επιχείρησης κατά του Πολυτεχνείου. Και μάλιστα χωρίς ίχνος θεωρητικολογίας, αλλά με γνήσιο αφηγηματικό τρόπο.

Γιώργος Αράγης

Περιοδικό «Μανδραγόρας», τ. 14-15, Οκτώβριος 96 – Φεβρουάριος 97

Ντόκας - Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία (1994)

Κριτικές

- Επίλογος στα Χιόνια

Δημοσιεύτηκε στις Τετάρτη, 14 Ιουλίου 2010 02:49

Γράφτηκε από τον/την Administrator

«Ο Δημήτρης Πετσετίδης – συγγραφέας τριών συλλογών διηγημάτων – δεν πέφτει στην παγίδα της υποτιθέμενης αντικειμενικότητας. Δουλεύει τις ιστορίες του κυρίως σε πρώτο πρόσωπο, αλλά φροντίζει να κάνει εμφανή την απόσταση του από τα γεγονότα: φροντίζει, δηλαδή, η σκληρή συχνά πραγματικότητα να περνάει μέσα από τα φίλτρα της μνήμης και ενός χιούμορ που δεν είναι πάντοτε εμφανές και σε πρώτο πλάνο. Δεν γνωρίζω – και δεν ενδιαφέρει άλλωστε – αν ο συγγραφέας καταγράφει «παιδικά και εφηβικά βιώματά» του, όπως μας πληροφορεί ο εκδότης του. Εκείνο που ξέρω είναι ότι ο Δημήτρης Πετσετίδης , χρησιμοποιώντας ως επί το πλείστον ( στα 14 από τα 17 συνολικά κομμάτια της συλλογής) το πρώτο πρόσωπο, θέλει οπωσδήποτε να δώσει μια πινελιά προσωπικής εμπλοκής στα δρώμενα. Αλλά η επιθυμία του αυτή δεν προβάλλεται ως αδιάψευστη μαρτυρία μιας εποχής. Και είναι φυσικά ίδιον του καλού συγγραφέα να περνάει τα βιώματά του στο χώρο του παραμυθιού εμποτίζοντάς τα με τα στοιχεία εκείνα που τους επιτρέπουν να διέλθουν της προσοχής την οποία, κατ΄ ανάγκη, θα τραβούσαν διαφορετικά.

Οι ιστορίες που μας αφηγείται στη συλλογή «Επίλογος στα χιόνια» διαδραματίζονται στη μεταπολεμική Ελλάδα – τον εμφύλιο και τα ζοφερά χρόνια που τον ακολούθησαν – φτάνοντας κάποτε ώς πολύ πρόσφατα, και οι περισσότερες περιγράφουν καταστάσεις της επαρχιακής ζωής. Είναι ίσως απαραίτητο να τονίσω πως ο Πετσετίδης δεν ενδιατρίβει στο είδος ηθογραφία. Αντίθετα ο λόγος του είναι πυκνός και οι καταστάσεις δίνονται με μια λιτότητα που δύσκολα επιτρέπει την εισχώρηση ηθογραφικών στοιχείων. Ακόμα και τα πιο κοντινά μας γεγονότα αναπλάθονται με τρόπο που να μην δείχνουν πρόσφατα.

Η παιδική ηλικία για πολλούς μπορεί να μοιάζει με θαύμα και η εφηβική με μια ανώμαλη προσγείωση στον κόσμο της πραγματικότητας. Για τον Δημήτρη Πετσετίδη και τα δυο αυτά στάδια ζωής δείχνουν να αποτελούν την ανεξάντλητη, ακόμα, δεξαμενή από την οποία «τραβάει» για να δροσίζει μια σχεδόν άνυδρη κατοπινή πραγματικότητα.

………………………………………………………………………………………………………………

Ίσως, με τον «Επίλογο στα χιόνια», ο Δ.Πετσετίδης να ξεμπλέκει πια με την εποχή της εμφύλιας αλληλοσφαγής και να επιχειρεί τη διάβασή του σε πιο πρόσφατες εμπειρίες. Πάντως αν εξαιρέσουμε κάποια κομμάτια αυτής της μετεφηβικής ηλικίας ( βλέπε τα «Επίλογος», «Φίλος και συμμαθητής», «Ο σηματοδότης», «Στα χιόνια>), που θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν μικρά διαμάντια της πεζογραφίας μας, άλλα αφήνουν μάλλον μια γεύση αμηχανίας στον αναγνώστη.»

Νίκος Ντόκας

«ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ» , 10 Απριλίου 1994