Παγανός - Διαβάζω (1998)

Κριτικές

- Ο Σαμπατές Ζει

Δημοσιεύτηκε στις Τετάρτη, 14 Ιουλίου 2010 03:53

Γράφτηκε από τον/την Administrator

Ο Δημήτρης Πετσετίδης ενσωματώνει στην τέχνη του ό,τι ουσιαστικότερο μας κληροδότησε η πεζογραφική μας παράδοση. Γεννημένος το 1940 έχει βιώσει σε τρυφερή ηλικία εμπειρίες από μια σκληρή εποχή, όπως ο Εμφύλιος, και μάλιστα στην επαρχία. Η εποχή εκείνη, μυθική σχεδόν για τους λογοτέχνες που γεννήθηκαν μια τουλάχιστον δεκαετία αργότερα, ήταν για όσους τη βίωσαν κάτι σαν καμίνι που ισχυροποίησε το χαρακτήρα τους. Απελευθέρωσε τους ανθρώπους από τον ασφυκτικό εναγκαλισμό του ατομισμού, ενίσχυσε την πίστη τους σε κοινωνικές αξίες, τους έκανε ευαίσθητους απέναντι στην αδικία και τόνωσε τη διαθεσιμότητά τους σε έργα φιλαλληλίας.

Διαμόρφωσε ακόμη η σκληρή εκείνη εποχή το ήθος και το ύφος τους – στοιχεία αναπόσπαστα συνδεδεμένα – που τους κάνουν να ξεχωρίζουν από τους νεώτερους ομότεχνους. Η σοβαρότητα και η σεμνότητα και όχι το ταλέντο είναι το στίγμα τους. Άλλωστε δεν είναι παρά το ήθος που καλλιεργεί και πολλαπλασιάζει με καιρό και με κόπο «το της χάριτος τάλαντον», με το οποίο είναι προικισμένοι οι αληθινοί καλλιτέχνες. Η έλλειψη ήθους εξαφανίζει τα όποια φυσικά τους χαρίσματα:

Τω γαρ έχοντι παντί δοθήσεται και περισσευθήσεται, από δε του μη έχοντος και ο έχει αρθήσεται απ’ αυτού.

Είναι ευνόητο ότι πάντοτε θα υπάρχουν οι εξαιρέσεις από τον κανόνα. Ο Πετσετίδης ωστόσο διαθέτει και τάλαντο και ήθος. Είναι προικισμένος με το φυσικό χάρισμα του αφηγητή.

………………………………………………………………………………………………………….

Ένα από τα ωραιότερα διηγήματα που γράφτηκαν τα τελευταία χρόνια είναι το ομώνυμο με τον τίτλο της συλλογής: Ο Σαμπατές ζει. Το χρονικό πλαίσιο της ιστορίας είναι ο τριακονταετής Εμφύλιος: αρχίζει από το τέλος του και τελειώνει με την πτώση της δικτατορίας και τη μεταπολίτευση. Αναφέρεται στην εξόντωση του τελευταίου αντάρτη της περιοχής, που ακούει στο σημαδιακό όνομα Βαγγέλης Γκεβάρας ή Σαμπατές. Ο αντάρτης ύστερα από προδοσία εξοντώνεται στο κρησφύγετό του με καταιγισμό πυρών.

Ο συγγραφέας διερμηνεύοντας επιθυμίες φοβισμένων και κατατρεγμένων ανθρώπων και εμπλέκοντας πραγματικά γεγονότα και φανταστικές αφηγήσεις φτάνει σε ένα επίτευγμα: τη διαθρύληση του ήρωα. Κατορθώνει δηλαδή μέσα σε ένα σύγχρονο διήγημα να εκφράσει λαϊκές λαχτάρες και όνειρα που ανάγονται στον ηρωικό κόσμο του κλέφτικου τραγουδιού.

Γ.Δ.Παγανός

Περιοδικό <ΔΙΑΒΑΖΩ», τεύχος 390, Νοέμβριος 1998