Κοτζιά - Καθημερινή (2008)
- Κριτικές
- - Λυσσασμένες Αλεπούδες
- Δημοσιεύτηκε στις Τετάρτη, 14 Ιουλίου 2010 04:31
- Γράφτηκε από τον/την Administrator
«Η διηγηματογραφική συλλογή του Δημήτρη Πετσετίδη «Λυσσασμένες αλεπούδες» είναι ποτισμένη από το αίμα του Εμφυλίου: αποθηριωμένοι άνθρωποι, αναίτιοι φόνοι,ύπουλες ενέδρες, προδοτικός δωσιλογισμός. Η εξιστόρηση των γεγονότων γίνεται σε πρώτο ή σε τρίτο πρόσωπο, από μία ή από περισσότερες οπτικές - συχνά στο προσκήνιο υπάρχει και μια παιδική ματιά, καθώς ο πεζογράφος γεννήθηκε το 1940 στη Σπάρτη στην ευρύτερη περιοχή της οποίας εκτυλίσσεται η τραγωδία. Η εξιστόρηση των γεγονότων είναι εντελώς επίπεδη, απολύτως ουδέτερη,χωρίς συναισθήματα, χωρίς ηθικούς χαρακτηρισμούς, και γι' αυτό ιδιαίτερα ισχυρή- ανατριχιαστική.Το βιβλίο αναμφίβολα αποτελεί την καλύτερη στιγμή του διηγηματογράφου Πετσετίδη και ανάμεσα στις αρετές του σημαντική είναι η συμβολή του μοντάζ: η απροειδοποίητη μετάβαση από τον ένα χρόνο στον επόμενο, η αναπάντεχη πτώση των ανθρώπινων προσωπείων, το απροσδόκητο γύρισμα της τύχης προς την κατεύθυνση συνήθως της καταστροφής. Ξανά όμως Εμφύλιος; Δεν κουραστήκαμε ύστερα από τόσες δεκαετίες; Δεν έχυσε η λογοτεχνία αρκετό μελάνι διεκτραγωδώντας τα πάθη εκείνης της αποφράδας εποχής; Φαίνεται πως όχι, καθώς το βιβλίο του Πετσετίδη κομίζει κάτι καινούργιο: Περιέχει τους δύο χρόνους για τους οποίους μίλησα, πραγματοποιεί τη διπλή αυτή χρονική εγγραφή σύμφωνα με την οποία, από τη μια, το πολιτικό παραμένει πολιτικό (κάτι συγκαιρινό,άμεσο, που μας αφορά)και, από την άλλη, τείνει να μετατραπεί σε μακρινό εθνικό συμβάν. Ανεπούλωτο τραύμα για τους μεν, παράλογη έριδα που μόνο με ιστορικούς όρους γίνεται αντιληπτή, για τους δε.«Του αητού ο γιος... τι είναι;Δημοτικό;» ρωτάει ο επαρχιακός κομμωτής ανδρικών κεφαλών, όταν ακούει έναν παλιότερο να αφηγείται πως αμέσως μετά την Απελευθέρωση θερμόαιμος οργανοπαίκτης έπαιξε στο κλαρίνο του τον παραδοσιακό ύμνο της βασιλικής παράταξης μπροστά σε ομάδα από αγριωπούς καπεταναίους αντάρτες στη μέση της πλατείας του χωριού.
Κάθε εποχή έχει τα μέτρα της.Υπήρχε άλλη επιλογή από τη λήθη των πράξεων,της δράσης και της στάσης πολλών χιλιάδων στη διάρκεια του Εμφυλίου και στη μετεμφυλιακή εποχή; Οχι. Έρχονται όμως τώρα οι «Λυσσασμένες αλεπούδες» και τα σκαλίζουν όλα από την αρχή.Τι είδους ακατασίγαστες ενοχές είναι δυνατόν να κρύβει ένας ειρηνικός οικογενειάρχης που φροντίζει στοργικά σύζυγο και παιδιά; Τι ακατονόμαστα κρίματα μπορεί να συγκαλύπτουν οι ακατάσχετες κουβέντες ενός γραφικού γέροντα που φλυαρεί; Και πώς να διανοηθεί η Ελληνοαμερικανίδα που φθάνει στο χωριό τον ειδεχθή τρόπο με τον οποίο το πατρογονικό σπίτι περιήλθε στη δική της κατοχή; Πόσος τρόμος, πόση ιδιοτέλεια, πόσο αίμα και πόση ένοχη σιωπή! Και λοιπόν; Σε τι ωφελεί η αποτρόπαιη αυτή γνώση όσους δεν τα έζησαν - και η υπενθύμησή τους σε όσους προτίμησαν να τα ξεχάσουν; Οταν όλες οι πλευρές κρούουν σήμερα τον κώδωνα του κινδύνου για την αξιόμεμπτη υποχώρηση του συλλογικού και τη σκανδαλώδη εξαφάνιση του πολιτικού, δεν είναι άχρηστο να ανατρέχουμε στο παρελθόν - στο ότι εκτός από παιδιά αγωνιστών είμαστε και παιδιά ανθρώπων που αιματοκυλίστηκαν χωρίς λόγο δύο γενιές πριν.Και η λογοτεχνικά δραστικότατη διηγηματογραφία του Δημήτρη Πετσετίδη μάς φέρνει αντιμέτωπους με την αδυσώπητη πραγματικότητα, με το αμείλικτο αυτό γεγονός.»
Ελισάβετ Κοτζιά
Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 3-2-2008